Aksara
Ra
Ra inggih punika warga aksara murdhanya, sane
kawangun antuk aksara konsonan retrofleks utawi
konsonan narik-ungkur.
Ra kaucapang "r" ring kruna : "raba" (basa Indonesia), ratha (basa Sanskerta), raris (basa Bali), rob (basa Inggris). Ring kajian fonologi, bunyi /r/ mewasta aksara
getar rongga-untu, ngasilang getaran layah ring langit-langit cangkem paek ring
untu (alveolair). Duaning asapunika, yening
selehin ring fonologi, Ra punika marupa konsonan
rongga-untu (alveolar), nenten retrofleks. Wiadin asapunika selehin antuk
tradisional, Ra punika wenang aksara ring wargamurdhanya (konsonan
retrofleks). Kawigunan aksara Ra pateh tekening nganggen aksara Ra (Dewanagari: र)
ring abjad basa Sanskerta. Ring sajeroning nyurat
nganggen aksara Bali, Ra kaanggen ring kruna- kruna sane masuara /r/, ring
basa Bali, lan basa non-Bali. Ra nenten
kasarengin olih pangangge suara,
Ra dibaca "ra" (lafal: /rə/).
Ra nenten wenang
kapepetin, yening jagi nyurat kruna sane masuara /rə/. Nyurat kruna sane
masuara /rə/, minakadi "rebut", wenang nganggen Ra repa. Puniki sampun keni uger-uger
pasang pageh rikalaning nyurat aksara Bali ring suara /rə/ sane
kawastanin vokal, nenten suara konsonan.
Cakra utawi Guwung (lafal:
/gʊwoŋ/) inggih
punika pangangge (pinaka lambang) dalam aksara Jawa utawi Bali,
sane pinaka lambing aksara suara /r/. Guwung utawi Cakra kawastanin pasangan/gantungan
aksara Ra. Guwung utawi Cakra inggih punika kelompok aksara ardhasuara, utawi semi vokal.
Guwung utawi Cakra kasurat ring beten aksara, nika kawastanin gantungan
aksara.
Kawigunan :
Guwung
kaanggen ring sajeroning
kruna sane mapola KKV (konsonan + konsonan + vokal) atau KKKV
(konsonan + konsonan + konsonan + vokal). Conto kruna sane mapola KKV
inggih punika :
"dra", "pri", "tra",lan sane lianan. Soroh kruna sane mapola KKKV minakadi : "stra",
"ntra", "ndra", lan sane lianan malih. Yening kruna-kruna
punika kasurat uli aksara latin ka aksara Bali, dadosnya aksara Latin R
kagentosin antuk Guwung.
Ring aksara Bali, guwung utawi cakra nenten wenang kasurat sane
kedampingin olih aksara pepet. Soroh ring kruna inggih punika "Krêsna"
dan "Trêsna" (ê kabaca
mirib ring aksara e
ring kruna "kemana", "kenapa"). Mangda guwung lan pepet nenten
kasurat maderek / berdampingan, patut nyane nganggen guung macelek (lafal: /gʊ-woːŋ/ /mə-cə-lək/).
Guung macelek punika
pinaka gantungan aksara Ra repa.
Surang inggih punika silih sinunggil pepalihan
ring pengangge tengenan lian ring adeg-adeg , lan cecek miwah bisah.
KAPUSTAKAAN
Mertha, Made. 1988. Kajian
Ejaan Aksara Bali. Denpasar : Universitas Udayana
Tinggen, I Nengah. 1993. Pedoman
Perubahan Ejaan Bahasa Bali dengan Huruf Latin dan Huruf Bali. Singaraja:
UD. Rikha.
Tinggen, I Nengah. 1993. Celah-
Celah Kunci Pasang Aksara Bali. Singaraja: Indra
Jaya
Tinggen, I Nengah. 1993. Sejarah
Perkembangan Aksara Bali. Singaraja: Indra
Jaya
Surada, I Made. 2007. Kamus
Sanskerta-Indonesia. Surabaya: Penerbit Paramitha.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar